Η Καταστροφή Ελληνικού Στρατού στην Μικρά Ασία , σαν σήμερα , πρίν 89 χρόνια.

Σαν σήμερα πριν 89 χρόνια , την 17ην Αυγούστου 1922, ο Ελληνικός Στρατός στην Μικρά Ασία
έδωσε την πιό αιματηρή και ουσιαστικώς τελευταία μάχη η οποία έλαβε χώρα στην κοιλάδα του
Αλή Βεράν , υπό τις ακόλουθες συνθήκες :

Μετά την ατυχή έκβαση της προέλασης του Ελληνικού Στρατού προς Άγκυραν (Αύγουστος 1921),
ο κύριος όγκος αυτού συνεπτύχθη και υπεχώρησε επί της γραμμής Εσκή Σεχήρ - Αφιόν Καραχισάρ,
δυτικά του ποταμού Σαγγαρίου.

Επί 11 περίπου μήνες (μέχρι τον Αύγουστο του 1922), καμμία σοβαρή στρατιωτική προσπάθεια
δεν ανελήφθη εκατέρωθεν. Η Ελληνική κυβέρνηση , αντιμετωπίζουσα στρατιωτικό αδιέξοδο,
είχε εναποθέσει τις ελπίδες της και είχε στρέψει όλες της τις προσπάθειες σε πολιτική λύση του
ζητήματος , η οποία όμως δεν κατέστη δυνατή.

Στις 13 Αυγούστου του 1922 (ημέρα Κυριακή) , τα Ελληνικά Α' και Β' Σώματα Στρατού που ήταν
εγκατεστημένα επί του μετώπου του Αφιόν Καραχισάρ (νότιο μέτωπο) εδέχθησαν αιφνιδιαστικά
επίθεση τουρκικών δυνάμεων εξ ανατολών και εκ νότου. Η τουρκική επίθεση εξεδηλώθη με
την ανατολή του Ηλίου, με σφοδρούς βομβαρδισμούς μέσου και βαρέος πυροβολικού στους
τομείς των ελληνικών μεραρχιών Ι , ΙV και V , μεταξύ του ποταμού Ακάρ (παραποτάμου του
ποταμού Σαγγαρίου) και του Τουμλού Μπουνάρ, τους οποίους ακολούθησε προσβολή από πολύ
υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις πεζικού και ιππικού .

Γρήγορα έγινε φανερόν, ότι ο τουρκικός αιφνιδιασμός είχεν απόλυτα επιτύχει . Οι ελληνικές
μεραρχίες αναγκάσθηκαν σε σχεδόν άτακτη υποχώρηση , απώλεσαν την μεταξύ τους επαφή
και αν και συνεπικουρούμενες από ακόμη τρεις ελληνικές μεραρχίες , τις ΙΧ , ΧΙΙ και ΧΙΙΙ ,
εκυκλώθησαν από τον εχθρό στην κοιλάδα του Αλή Βεράν παρά τους πρόποδες των ορέων
Μουράτ , Χασάν Ντεντέ, Αντά Τεπέ . Εκεί εδέχθησαν και το τελειωτικό πλήγμα , αφού καθ΄όλη
την ημέρα της 17ης Αυγούστου 1922 οι ελληνικές δυνάμεις των Α΄και Β΄Σωμάτων Στρατού
εβομβαρδίζοντο από τα εύστοχα πυρά του τουρκικού πυροβολικού που είχε καταλάβει
δεσπόζουσες θέσεις επί των παρακειμένων υψωμάτων, χωρίς να μπορούν ούτε να ανταποδώσουν
τα εχθρικά πυρά , ούτε να διαφύγουν...

Η συνέχεια είναι λίγο ή πολύ γνωστή. Την νύκτα της 17/8/1922 τα υπολείμματα των έξι
ελληνικών μεραρχιών συγκροτήθηκαν σε τρεις φάλαγγες και κάθε μία από αυτές ακολούθησε
διαφορετική πορεία υποχώρησης , αφού δεν ήταν γνωστές πόσες και ποιές από τις οδούς
διαφυγής ήταν ελεύθερες . Μόνον μία φάλαγγα , αυτή υπό τον συνταγματάρχη Γαρδίκα
κατάφερε να διαφύγει την αιχμαλωσία . Οι άλλες δύο αιχμαλωτίσθηκαν από τον εχθρό.
Μεταξύ των αιχμαλωτισθέντων ήσαν και οι υποστράτηγοι Τρικούπης και Διγενής , διοικητές
των Α΄και Β΄Σωμάτων Στρατού , αντίστοιχα !

Γιά τους ηρωικώς αγωνισθέντες και πεσόντες κατά την μεγάλη μάχη του Αλή Βεράν , την
17ην Αυγούστου 1922, σαν σήμερα πριν 89 χρόνια, γράφονται οι γραμμές αυτές , αντί
Μνημοσύνου...

Μιχάλης Σ. Βάρδας,
π. Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής,
Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός,
Αθήνα.